Ελαστικά MTB (μέρος 1o)

Ο λόγος για τα ελαστικά (σώτρα), τα παπούτσια του ποδηλάτου μας. Ένα από τα αναλώσιμα που θα αλλάξουν αρκετές φορές (αντίθετα π.χ. με ένα λαιμό τιμονιού). Έτσι θα έχουμε τη δυνατότητα να δοκιμάσουμε διαφορετικές επιλογές μέχρι να βρούμε την χρυσή τομή ανάμεσα σε ένα σωρό παράγοντες. Όπως και τα παπούτσια της γκαρνταρόμπας υπάρχουν διαφορετικά λάστιχα για κάθε χρήση. Τριβή κύλισης, ανθεκτικότητα, κράτημα φρενάρισμα και πολλά ακόμα συνθέτουν μια εικόνα σημαντική, με μεγάλες ευκαιρίες και πιθανές πατάτες. Κάποιοι από μας πελαγώνουν τόσο με τις επιλογές που αναδιπλώνονται σε μία χωρίς να έχουν ανακαλύψει όλες τις δυνατότητες που τους δίνει ένα λάστιχο στα μέτρα τους.

Διαστάσεις προφίλ

Αυτή είναι η πρώτη κατηγοριοποίηση των ελαστικών. Αναφέρεται σε ίντσες ύψους του πλαϊνού τοιχώματος. Η συνηθέστερη επιλογή για XC είναι η 2.1", (2.1 ίντσες πλάτος. 1 ίντσα = 2.54cm) Αν μικρύνουμε το προφίλ θα έχουμε και μικρότερη επιφάνεια ελαστικού να πατάει στην άσφαλτο. Αυτά σημαίνουν καλύτερη κύληση, λιγότερο βάρος, μικρότερη συλλογή λάσπης και περισσότερος χώρο περιστροφής, μεγαλύτερες πιέσεις και λιγότερη άνεση. Σίγουρα αυτή η επιλογή προορίζεται για πιο "στρωτά" τερέν. Αντίθετα, μεγαλύτερα προφίλ θα έχουν μεγαλύτερη αδράνεια και τριβή στο έδαφος προσφέροντας από την άλλη περισσότερη πρόσφυση, μεγαλύτερη αποσβεστηκότητα, προστασία από snake bites αλλά και επιλογή να παίξεις με μικρότερη πίεση.

Βλέποντας διάφορα ελαστικά 2,1 θα παρατηρήσουμε πως η εμφανισιακή διάσταση διαφέρει. Αυτό οφείλεται κυρίως στα τακούνια που έχει επιλέξει ο κάθε κατασκευαστής για να ντύσει το ελαστικό. Έτσι θα μπορούσα να επιλέξω ένα Continental Explorer 2.2" για πίσω στο hard tail μου ώστε να προσφέρει λίγη άνεση στη μέση μου χωρίς να ανεβάζει συνολικά την τριβή αφού έχει ρολλαριστή χάραξη και μικρά τακούνια. Το εμπρός θα μπορούσε να αλλάξει σε ένα Kenda Nevegal που έχει μεγάλα τακούνια για 2.1 (συν την ανάρτηση) αλλά δίνει περισσότερη πρόσφυση, όρθιο ή σε κλίση, προσθέτοντας τριβή εκεί που βαραίνει λιγότερο: μπροστά.

TPI

Αυτός ο δείκτης αναφέρεται στις αρχικές ίνες ανά ίντσα (Threads Per Inch) του υφάσματος πάνω στο οποίο "φοριέται" το πέλμα. Όσες περισσότερες οι ίνες, τόσο πιο γρήγορο στην κύλιση, ελαφρύ και καλό στο κράτημα είναι το ελαστικό. Όσο λιγότερες, τόσο πιο άκαμπτο και ανθεκτικό το ελαστικό (αλλά και φθηνότερη η κατασκευή του). Όχι σπάνια, εταιρείες βγάζουν το ελαστικό τους σε διαφορετικά tpi για να επιλέξει ο "ψαγμένος" αναβάτης τα χαρακτηριστικά που επιθυμεί.

Tubeless και ζουμιά

Τεχνολογία με μικρότερο βάρος και μεγαλύτερη ελαστικότητα στο πέλμα. Αρκετά διαφημίζονται ως "αυτοεπισκευαζόμενα" καθώς το ζουμί που χύνεται (ερχόμενο σε επαφή με τον αέρα) στερεοποιείται και κλείνει την τρύπα. Αν η τρύπα όμως δεν κλείσει τότε η τύχη σας τελειώνει και η τοποθέτηση σαμπρέλας θα εξελιχθεί σε βρώμικη και χρονοβόρα διαδικασία.

Πιέσεις-βάρος-διαστάσεις-πέλμα-τερέν

Εδώ ψάχνουμε για την ισορροπία ανάμεσα σε ταχύτητα και πρόσφυση. Ανάμεσα σε αποσβεστικότητα και σκασίματα. Κερδίζεις το ένα -> χάνεις το άλλο. Η πίεση που θα βάλουμε σε ένα νέο ελαστικό δεν είναι απαραίτητα αυτή που είχαμε και στο προηγούμενο. Εδώ δεν υπάρχει κανόνας για να λύσει την περίπλοκη συνάρτηση και θα πρέπει να καταφύγουμε στην δοκιμή επί πραγματικών συνθηκών. Ξεκινάμε τη βόλτα με μεγάλη πίεση (αφού έχουμε και ανηφόρα μπροστά μας) και κατεβάζουμε ανά 2/3 psi τη φορά για να βρούμε την καλύτερη πίεση για εμάς στο συγκεκριμένο τερέν. Όταν αρχίζει να χαλάει η συνταγή τότε ξέρουμε πως περάσαμε το όριό μας. Όσο πιο στρωτό είναι το έδαφος και με κάθετη πρόσφυση (μπερμ) τόσο περισσότερη πίεση βάζουμε για να μειώσουμε τις τριβές. Δοκιμάζοντας πιέσεις στο πεζοδρόμιο δεν θα μου δώσει σωστή εικόνα για την ανεκτικότητα σε ρίζες υπό στροφή πχ. Μια κατευθυντική χάραξη σε πέλμα θέλει περισσότερη πίεση από ένα "gripαριστό" λάστιχο για να αναδείξουν και τα δύο τις αρετές τους.

Χάραξη-τερέν-τρόπος οδήγησης

Οι μαλακές γόμες γαντζώνουν σε στροφή δίνοντάς σου περισσότερο περιθώριο για ταχύτητα εκεί. Αυξάνουν όμως τις τριβές κουράζοντας πόδια και καρδιά γρηγορότερα. Θα έχεις αρκετή δύναμη να πας γρήγορα ώστε να αξιοποιήσεις την παραπάνω πρόσφυση; Πιο συγκεκριμένα στους αγώνες σιρκουί της Σαλαμίνας ο Α.Μαρτίνος έχει συνθέσει μια απαιτητική χάραξη που ζητά τεχνικές ικανότητες. Ο "Bezas44" με αρκετή δύναμη στα πόδια θα μπορούσε να αξιοποιήσει την πρόσφυση των Kenda Nevegal για να βελτιώσει το χρόνο του. Εγώ δεν θα τα επέλεγα γιατί με κουράζουν και όταν φτάνω στα τεχνικά δεν έχω πια αρκετή ταχύτητα. Ακόμα κι αν ευχαριστηθώ την πρόσφυσή τους δεν θα καλύψω το κενό του χρόνου. Άλλα πάλι ελαστικά επιστρατεύουν διαφορετικές γόμες με σκληρό κέντρο και μαλακό πλαϊνό. Έτσι κερδίζουν και σε ρολάρισμα και σε διάρκεια ζωής θυσιάζοντας λίγο από την κάθετη πρόσφυσή τους για τεχνική ανηφόρα, φρενάρισμα με τα δόντια, καταβάσεις κα.

Πάχος τακουνιών και ελαστικού

Και τα δύο θα δώσουν βάρος. Τι έχουν να αντιπροτείνουν; Τα παχιά αραιά τακούνια διεισδύουν στο έδαφος για πρόσφυση. Σε μια λασπώδη κατωφέρεια είναι βασιλιάδες αλλά τι γίνεται στην υπόλοιπη διαδρομή; Επίσης παρόλο που έχουμε περισσότερο υλικό για φάγωμα όταν φαγωθούν στο μισό δημιουργούν μια μεγάλη επιφάνεια επαφής με το έδαφος αυξάνοντας κατακόρυφα την τριβή. Ακόμα τα μεγάλα τακούνια είναι πιο ανθεκτικά σε "βραχόκηπους" τύπου Υμηττού (rock gardens) και φουίτ.

Σχεδίαση χάραξης

Απλοποιώντας τα άπειρα σχέδια μπορούμε να τα βάλουμε στην παρακάτω κλίμακα:

Όταν φορεθεί το λάστιχο σε τροχό και περιστραφεί τότε μπορούμε να δούμε την κατευθυντηκότητα που δημιουργούν τα τακούνια. Εικόνα που δεν είναι πάντα ορατή με το λάστιχο στατικό. Γενικά στο μπροστινό είναι σημαντικό το κράτημα στις στροφές και το φρενάρισμα ενώ για πίσω ζητάμε φρενάρισμα στην ευθεία και καλό ρολάρισμα. Αυτός είναι ο λόγος που κάποιες εταιρείες ή κάποιοι αναβάτες καταλήγουν σε διαφορετική χάραξη εμπρός και πίσω. Στο ίδιο σκεπτικό μερικά μοντέλα φοριούνται με διαφορετική φορά εμπρός και με διαφορετική πίσω δείχνοντας τις αντίστροφες απαιτήσεις εμπρός και πίσω.

Διπλωτά και συρμάτινα

Αναφερόμαστε στην ενίσχυση που έχει το ελαστικό για να μένει μέσα στην ζάντα. Τα διπλωτά φέρουν κορδόνια από Kevlar ενώ τα συρμάτινα έχουν… σύρμα. Γενικά έχουν επικρατήσει τα Kevlar καθώς παρά την ακριβότερη τιμή τους προσθέτουν λιγότερο βάρος στο πιο σημαντικό -από πλευράς βάρους- σημείο του ποδηλάτου: την περίμετρο των τροχών. Μόνο σε DH θα δούμε την συρμάτινη έκδοση να αποκτά θαυμαστές καθώς εκεί αλλάζει το τερέν και η ασφάλεια.

Προστασία από τρυπήματα

Κανείς δεν θέλει να πάθει λάστιχο. Αλλά ένα ατρύπητο ελαστικό θα ήταν τόσο άκαμπτο και βαρύ που κανείς δεν θα ήθελε να το καβαλήσει. Στην αγορά βρούμε διάφορες τεχνολογίες για αυτό το θέμα που ακολουθούν οι εταιρείες για να ανταπεξέλθουν σε αυτό το αίτημα. Εσωτερικό ελαστικού snake skin, λεπτό στρώμα από Kevlar στο εσωτερικό του κελύφους, διαφορετική γόμα στην μέση είναι μερικές από αυτές. Εδώ συγκαταλέγεται και η φακαρόλα. Κωμική λέξη για τον γραμμαριοφάγο. Μια λωρίδα χοντρού ελαστικού παρεμβάλλεται ανάμεσα σε ελαστικό και σαμπρέλα για να ενισχύσει την αντοχή σε τρυπήματα. Δεν είναι πανάκεια αλλά το κοντινότερο μέρος εξάσκησης είναι ναρκοπέδιο από αγκάθια τότε η φακαρόλα θα μπορούσε να φέρει τη λύση.

Οδηγώ φυλάγοντας τα λάστιχά μου

Αν βλέπω πως πάω να χτυπήσω snake bite (=το στεφάνι του τροχού χτυπά σε κάποια πέτρα / ρίζα / γωνία τρυπώντας τη σαμπρέλα) τότε:

Ο ήλιος και οι ρίζες

Τα ελαστικά μας δεν τα πάνε καλά με τον ήλιο. Θα πρέπει να τα φυλάω μακριά από αυτόν για να μην τα καταστρέφει. Λίγες καλοκαιρινές μέρες είναι αρκετές! Με την ηλιακή ακτινοβολία επιταχύνεται η γήρανση του ελαστικού. Χημικά αυτό σημαίνει πως θείο προστίθεται στις ενώσεις άνθρακα. Σαν αποτέλεσμα το ελαστικό χάνει την ελαστικότητά του. Πρακτικά μπορώ να αναγνωρίσω ένα πολυμερισμένο ελαστικό από τα μικρά σκισίματα σε μέγεθος τρίχας που γραμμώνουν περιμετρικά τα τακούνια ή στο προφίλ του ελαστικού. Τότε λέμε πως το λάστιχο έχει "ριζιάσει" και είναι πρακτικά τελειωμένο. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα "ζόμπι" μας για καμιά προπόνηση σε περίοδο ισχνών αγελάδων αλλά καλό θα είναι να ψάξουμε για τα επόμενα ελαστικά μας.

Σαμπρέλες-βάρος-πάχος-υλικό-ταλκ-μπαλώματα

Μεγάλη γκάμα για να διαλέξεις. Από τις απλές με τα €3 μέχρι τις ενισχυμένες σε πολλαπλάσια τιμή. Οι βελτιωμένες έχουν μικρότερο βάρος και καλύτερο υλικό στην αποσβεστικότητα (πχ latex). Εκτός από εφεδρική σαμπρέλα συνιστάμε να έχετε και μπαλώματα. Τα περισσότερα τρυπήματα επισκευάζονται με μπαλώματα αλλά δεν νομίζω να κουβαλάτε πρόθυμα 5 σαμπρέλες σε κάθε βόλτα για προληπτικούς λόγους. Στην αγορά θα βρείτε αυτοκόλλητα μπαλώματα. Είναι πιο γρήγορα αλλά έχουν μικρότερη διάρκεια ζωής και αν ακουμπήσει δάχτυλο επάνω στην κόλλα τότε χάνουν την ικανότητά τους εντελώς! Μερικοί αναβάτες επιλέγουν μεγαλύτερων διαστάσεων σαμπρέλες (2.1 - 2.35 αντί της 1.9 - 2.1) για να έχουν πιο χοντρή σαμπρέλα. Προφανώς αφού δεν τεντώνει προκειμένου να γεμίσει το ελαστικό, παραμένει με τα τοιχώματά της πιο χοντρά. Τέλος, προτείνουμε να βάζετε λίγο ταλκ στο εσωτερικό του ελαστικού σας για να μην κολλάει η σαμπρέλα και να παίρνει καλύτερα τη θέση της. Θεωρητικά μειώνεται και η αντίσταση κύλισης έτσι, αφού σε κάθε πεταλιά μας επί ανωμάλου τερέν δεν έχουμε να υπερνικήσουμε -συν τοις άλλοις- την τριβή μεταξύ ελαστικού και σαμπρέλας...

Ανακύκλωση παλιών ελαστικών

Έχετε δει κάτι μπλε κάδους; Ε! μην τα πετάτε λοιπόν στις χωματερές αλλά δώστε τα για ανακύκλωση. Αλλιώς σε κάποιο βουλκανιζατέρ.

Τελικό τεστ στην πράξη

Όλα όσα είπαμε είναι θεωρητικά και εκρέουν από την εμπειρία του γράφοντα. Σκοπός ήταν να δοθεί καλύτερη εικόνα του τι κάνει τι και να σας προετοιμάσει να "δείτε" περισσότερα πράγματα την επόμενη φορά που θα αλλάξετε τα ελαστικά σας. Μη τα λυπάστε, είναι αναλώσιμα. Φάτε τα – λιώστε τα και πάρτε άλλα. Ραντεβού στο πάρκο Τρίτση!