Κρανιακές κακώσεις

"Καμία κρανιοεγκεφαλίκη κάκωση δεν είναι τόσο σοβαρή,
ώστε να μην υπάρχει ελπίδα αποκατάστασης,
ούτε τόσο ασήμαντη για να αγνοηθεί"
Ιπποκράτης

Γενικά

Κάθε χρόνο εκατομμύρια άνθρωποι υπόκεινται σε κρανιακές κακώσεις. Είναι ο κύριος λόγος θάνατου ή αναπηρίας σε άνδρες κάτω των 35 έτων (μια δραστήρια και παραγωγική ηλικία, οπότε καταλαβαίνετε το μέγεθος του προβλήματος) και το 70% των σοβαρών ατυχημάτων συνοδεύονται από τέτοιου είδους κακώσεις (κρανιοεγκεφαλίκες ή / και αυχενικής μοίρας σπονδυλικής στήλης / νωτιαίου μυελού).

Το κεφάλι είναι πολύ ευπαθές σε δυνάμεις επιτάχυνσης, επιβράδυνσης και περιστροφής, αυτό διότι είναι πολύ βαρύ συγκριτικά με το υπόλοιπο σώμα (3-6 Κg), είναι κινητό σε τρεις διαστάσεις και κατέχει μια σχετικά ασταθή θέση που συγκρατείται με την αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης, τους μύες και συνδέσμους του λαιμού.

Καταστάσεις που οδηγούν σε κρανιακή κάκωση είναι συνηθέστατα τροχαία ατυχήματα (αυτοκίνητα, μοτοσυκλέτες, ποδήλατα), πρόσκρουση αντικειμένων στο κεφάλι ή πτώσεις του σώματος, βία, εργατικά ατυχήματα κ.α. Οι κακώσεις της κεφαλής μπορεί να είναι ανοίκτες / κλείστες, εξωτερικές / εσωτερίκες και συνδυασμός αυτών.
Μπροστά σε άτομο με κρανιακή κάκωση, προσπαθούμε να μάθουμε πως αυτή συνέβη. Αν ο ίδιος δεν είναι σε θέση να μας ενημερώσει αναζητούμε πληροφορίες απο τους παρευρισκόμενους, αν υπάρχουν. Σε υποψία σοβαρής κάκωσης οφείλουμε να σκεφθούμε συνυπάρχουσα βλάβη κεντρικού νευρικού συστήματoς και πάντα καλούμε ιατρική βοήθεια.

Η κάκωση ποικίλλει από μια απλή εκδορά, καρούμπαλο ή και μια πιο σοβάρη βλάβη όπως μεγάλο θλαστικό τραύμα (βαθύ και πλατύ), κάταγμα των οστών (εγκεφαλικού ή προσωπικού κρανίου), εσωτερική αιμορραγία κ.α. Aκόμα κι αν το τριχωτό της κεφαλής είναι άθικτο, ο εγκέφαλος είναι πιθανόν να έχει υποστεί ζημία (εγκεφαλική θλάση, οίδημα εως και αιμορραγία).

Συμπτώματα - Σημεία

Τα συνήθη συμπτώματα μιας κρανιακής κάκωσης γίνονται εμφανή είτε αμέσως μετά το ατύχημα είτε καθυστερημένα, ανεξάρτητα πολλές φορές από τη σοβαρότητά της...

Ελαφριάς μορφής	Μώλωπας, καρούμπαλο, πονοκέφαλος, ελαφρά εως μέτρια ζάλη.
Μέσης βαρύτητας	Διάσειση, έντονη κεφαλαλγία και ζάλη, αστάθεια, εμετός, ελάττωση του επιπέδου συνείδησης, διαταραχές στην όραση, το λόγο, την ακοή, απώλεια μνήμης (κυρίως πρόσφατης), αδυναμία γενικευμένη ή σε μέλη του σώματος.
Βαρειάς μορφής	Ευερεθιστότητα, σπασμοί, μυδρίαση, ανισοκορία, απώλεια ούρων και ενίοτε κοπράνων.

Τα ανωτέρω συμπτώματα μπορεί να ποικίλουν σε ένταση,συχνότητα και σειρά εμφάνισης. Πολλά δε, μοιάζουν με αυτά άλλων παθολογικών καταστάσεων οπότε η συνολική εκτίμηση είναι έργο του γιατρού.

Ζητάτε αμέσως ιατρική βοήθεια αν ο πάσχων:

• Βυθίζεται όλο και περισσότερο.
• Έχει έντονη κεφαλαλγία με συνοδό αυχενική δυσκαμψία.
• Κάνει εμετό πάνω από μια φορά.
• Χάσει τις αισθήσεις του έστω και παροδικά.
• Συμπεριφέρεται περίεργα ή ασυνήθιστα.

Τι ΔΕΝ κάνουμε:

• Δεν δίνουμε ασπιρίνη σε κάποιον που υπέσθει κρανιακή κάκωση, υπάρχει κίνδυνος να αυξηθεί η πιθανή εσωτερική αιμορραγία.
• Δεν πλένουμε ένα μεγάλο τραύμα που αιμορραγεί στο κεφάλι.
• Δεν αφαιρούμε κάτι που έχει καρφωθεί, εξέχει ή κολλήσει στο κεφάλι.
• Δεν μετακινούμε το θύμα, εκτός μεγάλης ανάγκης.
• Δεν το ταρακουνάμε αν είναι αναίσθητο θεωρώντας έτσι πως θα συνέλθει.
• Δεν αφαιρούμε το προστατευτικό κράνος του μοτοσυκλετιστή ή ποδηλάτη.
• Δεν σηκώνουμε αμέσως το θύμα και πριν είμαστε βέβαιοι για την καταστασή του.
• Δεν γίνεται χρήση αλκοόλ τις πρώτες μέρες μετά απο οποιαδήποτε μορφής κρανιακή κάκωση.

Αντιμετώπιση

Σε υποψία σοβαρής κάκωσης, αφού καλέσουμε ιατρική βοήθεια, καλό είναι να έχουμε υπόψιν τους παρακάτω χειρισμούς:

1. Ελέγχουμε αεροφόρους οδούς για απόφραξη, αναπνοή και κυκλοφορία (σφύξεις), αν χρειάζεται και γνωρίζουμε, κάνουμε καρδιοαναπνευστική αναζωγώνηση (CPR).
2. Αν το άτομο δεν παρουσιάζει διαταραχές αναπνοής ή κυκλοφορίας αλλά παραμένει αναίσθητο, σταθεροποιούμε με προσεκτίκες κινήσεις τον αυχένα σε ευθιασμό με τη σπονδυλική στήλη περιμένοντας για βοήθεια.
3. Σταματάμε οποιαδήποτε αιμορραγία εφαρμόζοντας λίγο πιεστικά ένα καθαρό πανί πάνω στο τραύμα, σε περίπτωση οστικού κατάγματος ή μάζας που εξέχει, το εφαρμόζουμε δίχως πίεση. Ποτέ δεν αφαιρούμε το πάνι έστω κι αν γεμίσει αίματα, βάζουμε άλλο από πάνω.
4. Αν το άτομο κάνει εμετό το γυρίζουμε στο πλάι για ενδεχόμενο πνίγμο με μια κίνηση κεφάλι-λαιμό-κορμό σαν μια μονάδα, ώστε να αποφύγουμε στραγγαλισμό, ασφυξία ή επιπλέον κάταγμα στον αυχένα (βέβαια, η ακινητοποιησή του έχει γινει ήδη).
5. Αν υπάρχουν πρησμένες περιοχές και είναι εύκολο, βάζουμε πάγο ή ένα κρύο βρεγμένο πανί .

Ανάλογα με την βαρύτητα της κάκωσης αντιμετωπίζεται και η κάθε περίπτωση, είτε γίνεται επι τόπου είτε σε κάποιο ίδρυμα και εξατομικευέται κάθε φορά ανάλογα με την γενική κατάσταση του πάσχοντος. Για ελαφρότερες κρανιακές κακώσεις παραδείγματος χάριν δεν υπάρχει συγκεκριμένος τρόπος αντιμετώπισης. Παρολ’ αυτά παρακολούθηση του ατόμου για 24 ώρες θα ήταν συνετή, ακόμα και τακτική αφύπνιση του πάσχοντος ελέγχοντας με απλές ερωτήσεις το επίπεδο επικοινωνίας του π.χ. “Ποιό είναι το όνομά σου;” ή “Τί μέρα έχουμε;”.

Πρόληψη

• Χρησιμοποιούμε πάντα εξειδικευμένο εξοπλισμό που μας προστατεύει άπο πιθανή κρανιακή κάκωση: Ζώνες ασφαλείας σε αυτοκίνητο και λοιπά τροχοφόρα οχήματα, κράνη για τη χρήση δικύκλων (μοτοσυκλέτες, μοτοποδήλατα, ποδήλατα) και σκληρά καπέλα σε χώρους εργασίας ανάλογους.
• Τηρούμε τον Κ.Ο.Κ. και τα σήματα. Προσπαθούμε να είναι οσο το δυνατόν προβλέψιμη η πορεία μας για τους άλλους οδηγούς.
• Να είμαστε εμφανείς στο δρόμο. Να αποφεύγουμε να κάνουμε ποδήλατο τη νύχτα ή / και όταν η ορατότητα είναι μειωμένη (ομίχλη, δυνατή βροχή κ.α.)
• Δεν οδηγούμε κανενός είδους όχημα μετά από λήψη αλκοόλ και δεν ξεχνάμε ποτέ ότι τα παιδιά κάθονται δεμένα πάντα σε συγκεκριμένες θέσεις στα οχήματα.

"Καλή ποδηλασία και να προσέχετε, ακόμα κι αν η οποιαδήποτε μετακίνησή σας γίνεται απλά για χαλάρωση!"