Εργοφυσιολογία κουρσάρων: Μέρος 2ο

Μέγιστη κατανάλωση οξυγόνου (VO2 max) και μέγιστο έργο στη μέγιστη κατανάλωση οξυγόνου (Wmax).

VO2 max είναι ο ανώτατος όγκος οξυγόνου (διαφορά εισπνεόμενου - εκπνεόμενου όγκου οξυγόνου), που μπορούν να καταναλώσουν οι ιστοί ενός ατόμου κατά τη μέγιστη μυϊκή προσπάθεια που πραγματοποιείται σε ένα σταδιακά αυξανόμενης έντασης τεστ μέχρι εξαντλήσεως (10). Ονομάζεται μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου και εκφράζει την αερόβια ικανότητα του ατόμου. Εκφράζεται σε λίτρα ανά λεπτό (l/min) ή σε ml σε σχέση με το σωματικό βάρος, ανά λεπτό (ml/kg*min). To VO2 max αποτελεί καλή προσέγγιση της ικανότητας ενός ατόμου για αερόβια ανασύνθεση του ΑΤΡ (αερόβια παραγωγή ενέργειας).

Πρόσθετη άσκηση πέρα από αυτό το όριο μέγιστης πρόσληψης οξυγόνου μπορεί να επιτευχθεί με έντονες γλυκολυτικές αντιδράσεις (αναερόβιες πηγές ενέργειας) που οδηγούν σε υψηλή συγκέντρωση γαλακτικού οξέος. Κάτω από αυτές τις συνθήκες η εκτέλεση της άσκησης καθίσταται δυσχερής και το άτομο τελικά κουράζεται και δεν μπορεί να συνεχίσει. Πιο απλά η ικανότητα του ανθρώπου να χρησιμοποιεί όσο το δυνατόν περισσότερο οξυγόνο του δίνει τη δυνατότητα να έχει μεγαλύτερη διάρκεια σε υπομέγιστη ή μέγιστη προσπάθεια. 

solinas.jpg

Μέσες τιμές της VO2max που έχουν δημοσιευθεί για επαγγελματίες ποδηλάτες κυμαίνονται από 4,4 έως 6,4 L/min ή 69,7 με 84,8 ml/kg/min όταν εκφράζονται σαν απόλυτες ή σχετικές τιμές (πίνακας 2)(1,2). Οι υψηλότερες σχετικές τιμές που έχουν αναφερθεί είναι λίγο πάνω από τα 80ml/kg/min σε ανηφορίστες με σωματικό βάρος 70kg. Αντίστοιχες τιμές έχουν αναφερθεί και σε ερασιτέχνες ποδηλάτες χαμηλότερου αγωνιστικού επιπέδου (3).

Ένας μεγάλος αριθμός ερευνών πιστοποιεί την περιορισμένη ικανότητα πρόβλεψης της απόδοσης από τη VO2max σε ομοιογενή γκρουπ αθλητών υψηλού επιπέδου (5). Ωστόσο συνεχίζει η μέτρηση της VO2max να χρησιμοποιείται κατά κόρων για λόγους αξιολόγησης και επιλογής ποδηλατών αντοχής υψηλού επιπέδου ως αξιόπιστη παράμετρος. Γίνεται φανερό ότι η υψηλή κατανάλωση οξυγόνου είναι προαπαίτηση στην αγωνιστική ποδηλασία.

Wmax είναι το ελάχιστο έργο (ισχύς) στο κυκλοεργόμετρο (ποδήλατο) στο οποίο επιτυγχάνεται η μέγιστη κατανάλωση οξυγόνου. Οι μέσες τιμές της Wmaxπου έχουν επιτευχθεί κατά τη διάρκεια ενός σταδιακά αυξανόμενου τεστ μέχρι εξαντλήσεως εξαρτώνται από το πρωτόκολλο που ακολουθείται. Οι χαμηλότερες τιμές από 350 έως 450 watt (5,5 με 6,0 w/kg) έχουν επιτευχθεί κατά τη διάρκεια τεστ με τετράλεπτα στάδια προσαυξήσεων, ενώ οι υψηλότερες από 450 έως 525 watt (6,0 έως 6,8 w/kg) κατά τη διάρκεια συντομότερων προσαυξήσεων (μονόλεπτα ή δίλεπτα) (1,2,3,7). Μια αναλογία ισχύος/βάρους 5.5w/kg θεωρείται απαραίτητη προϋπόθεση για υψηλού επιπέδου ποδηλάτες αντοχής. Επιπλέον τιμές μεγαλύτερες των 500watt δεν είναι ασυνήθιστες στους υψηλού επιπέδου TTC, σε τεστ με σύντομες προσαυξήσεις (2). Η προσωπική μου εμπειρία λέει ότι σε αξιολογήσεις ερασιτεχνών αθλητών οι σύντομες προσαυξήσεις είναι πιο λειτουργικές προκειμένου να στηθεί ένα αξιόπιστο VO2max test. Ερευνητικά δεδομένα (4) αναφέρουν ότι το Wmax που προκύπτει από ένα σταδιακά αυξανόμενο τεστ έχει πολύ μεγάλη συσχέτιση (ικανότητα πρόβλεψης) με την ποδηλασία αντοχής. Έχει αναφερθεί συσχέτιση (r = -0.91) μεταξύ της Wmax και της επίδοσης στα 20km (4) καθώς και με την επίδοση στη μια ώρα (6).

exhausted-cyclist.png

FTC είναι το γκρουπ των ποδηλατών το οποίο πετυχαίνει τη μεγαλύτερη μέση απόλυτη τιμή Wmax και VO2max(461±39 W και 5,7±0,4L/min), ωστόσο και οι τιμές των TTC είναι σχεδόν ανάλογες (457±46W και 5,7±0,5L/min). Συγκρίνοντας τους ποδηλάτες ανάλογα με την ειδίκευσή τους σε σχετικές τιμές στις παραπάνω παραμέτρους οι UC παρουσίασαν τις υψηλότερες τιμές Wmax και VO2max (6,5±0,3W/kg and 80,9±3,9ml/kg/min). Αυτές οι τιμές είναι πολύ κοντά σε αυτές των TTC (6,4±0,1W/kg και 79,2±1,1ml kg/min). Συμπερασματικά προκύπτει ότι οι TTC έχουν ένα καθολικό προβάδισμα συγκριτικά με τις άλλες εξειδικεύσεις ποδηλατών σε οποιοδήποτε είδος διαδρομής.

Χαρακτηριστικά FTC TTC ATC UC

VO2max (L/min)

5,7±0,4 5,7±0,5 5,4±0,3 5,1±0,4

VO2max (ml/kg/min)

74,4±3,0 79,2±1,1 78,9±1,9 80,9±3,9

Wmax (Watt)

461±39 457±46 432±27 404±34

Wmax (Watt/kg)

6,0±0,3 6,4±0,1 6,4±0,2 6,5±0,3
FTC = flat terrain, TTC = time trials, ATC = all terrain, UC = uphill cyclists

Η βιβλιογραφία του άρθου ακολουθεί αναλυτικά στο τρίτο και τελευταίο μέρος. 

ERGOSCAN - www.ergoscan.gr

Εργαστήριο Αξιολόγησης Ανθρώπινης Απόδοσης

Εμμανουήλ Παππά 13, Αιγάλεω

Ρουσόπουλος Βαγγέλης
PhD Φυσιολογία της Άσκησης
τηλ. 6973023277
e-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.