Προκειμένου να αποφευχθούν οι δυσνόητες έννοιες και οι ορολογίες στο παρακάτω κείμενο οι όροι αναπνευστικό και γαλακτικό κατώφλι θα θεωρηθούν συνώνυμοι και θα αποκαλούνται αναερόβιο κατώφλι και ότι η μοναδική τους διαφορά είναι ο τρόπος που μετρούνται (αιμοληψία και ανάλυση των αναπνευστικών αερίων αντίστοιχα) έστω κι αν θεωρητικά υπάρχουν μικρές διαφορές. Περισσότερες πληροφορίες και ανάλυση είναι πέραν των στόχων αυτής της στήλης.
ΑΚ1 ορίζεται η ένταση της άσκησης που προκαλεί αύξηση του γαλακτικού οξέος (ΓΟ) κατά 1mmol πάνω από τον μέσω όρο ηρεμίας, ή η ένταση της άσκησης που προκαλεί την πρώτη απόκλιση από τη γραμμικότητα των εκπνεόμενων όγκων αερίων (Ο2 και CO2).
ΑΚ2 ορίζεται η ένταση της άσκησης που προκαλεί έντονη αύξηση του ΓΟ (απόκλιση από την γραμμικότητα) και συνήθως συμπίπτει με μια συγκέντρωση ΓΟ 4mmol/l αίματος. Κατά άλλους το σημείο αυτό ονομάζεται OBLA of blood lactate accumulation. Επίσης μέσω των αναπνευστικών αερίων ορίζεται ως η ένταση της άσκησης που προκαλεί την δεύτερη απόκλιση από τη γραμμικότητα των εκπνεόμενων όγκων αερίων (Ο2 και CO2)
MLSS ορίζεται ως η υψηλότερη ένταση άσκησης κατά την οποία η συγκέντρωση ΓΟ παραμένει σταθερή. Σταθερότητα επιτυγχάνεται όταν οι διακυμάνσεις του ΓΟ δεν ξεπερνούν το 1mmol/l κατά τη διάρκεια των τελευταίων 20 λεπτών σταθερής έντασης άσκησης. Εκφράζει ισορροπία μεταξύ παραγωγής και κατανάλωσης του ΓΟ.
Η επαγγελματική αγωνιστική ποδηλασία αποτελεί μια μακράς διάρκειας και υψηλής έντασης άσκηση και για το λόγο αυτό απαιτεί οι αθλητές να διαθέτουν υψηλό ΑΚ. Αν και υπάρχει μεγάλη διχογνωμία για το ποιος είναι ο πιο σωστός τρόπος υπολογισμού του (ανάλογα με τον τρόπο και το πρωτόκολλο μέτρησης) οι περισσότεροι ερευνητές συμφωνούν ότι το ΑΚ2 επαγγελματιών ποδηλατών αντοχής αντιστοιχεί σε μια ένταση άσκησης κοντά στο 90% της VO2 max και της Wmax (7,9). Όπως φαίνεται στον πίνακα 3 τα φυσιολογικά χαρακτηριστικά των επαγγελματιών ποδηλατών αντοχής στο ΑΚ1 περιλαμβάνουν έργο κατά μέσω όρο περίπου 330w 76%Wmax), με κατανάλωση οξυγόνου 4,0L/min (77%VO2max και καρδιακή συχνότητα (ΚΣ) 163 παλμούς/λεπτό (84%ΚΣmax) (1,7). Στο ΑΚ2 αντίστοιχα παρουσιάζεται έργο 386w(87%Wmax) με κατανάλωση οξυγόνου 4,5L/min (86%VO2max) και ΚΣ 178 παλμούς/λεπτό (92%ΚΣmax)(1,7). Σε μια μελέτη του 2000 (8) ο πέντε φορές πρωταθλητής του Tour de France παρουσίασε έργο στο ΑΚ2 κοντά στα 500watt με κατανάλωση οξυγόνου 5.65L/min
Καθώς τα περισσότερα αγωνίσματα της ποδηλασίας δρόμου δεν απαιτούν μέγιστες εντάσεις σε ότι αφορά την αερόβια ικανότητα, θα ήταν ενδιαφέρον να καθοριστεί η ικανότητα των διαφόρων γκρουπ (εξειδικεύσεων) να αγωνίζονται σε διάφορες υπομέγιστες εντάσεις.. Υπό αυτή την έννοια οι TTC έχουν να επιδείξουν πολύ υψηλή εκτέλεση έργου στο κυκλοεργόμετρο τόσο στο ΑΚ1 όσο και στο ΑΚ2 όπου οι απόλυτες τιμές του έργου ήταν 357W±41 και 409±46W, αντίστοιχα.
Σε σχέση με το σωματικό βάρος οι τιμές ήταν 5,0±0,2 και 5,7±0,2W/kg, αντίστοιχα. Σαν ποσοστό του Wmax οι αντίστοιχες τιμές είναι 78±3 και 89±2% αντίστοιχα. ¨Όπως αναμενόταν το παραγόμενο έργο των FTC στο ΑΚ1 και στο ΑΚ2 ήταν εξίσου ψηλά. (356±31 και 417±45W αντιστοίχως). UC από την άλλη πλευρά ήταν πολύ κοντά στις τιμές των TTC όταν το παραγόμενο έργο εκφράστηκε ανάλογα με το σωματικό βάρος (4,9±0,5 και 5,7±45W αντίστοιχα). Οι συγγραφείς της παραπάνω έρευνας κατέληξαν ότι το παραγόμενο έργο στο ΑΚ1 και ΑΚ2 μπορούν να λειτουργήσουν ως πολύ χρήσιμα εργαλεία ώστε να καθοριστούν συγκεκριμένες προπονητικές και αγωνιστικές εντάσεις.
Πίνακας 3. Υπομέγιστα φυσιολογικά χαρακτηριστικά. (Padilla et.al. 1999)
Χαρακτηριστικά | FTC | TTC | ATC | UC |
WΑΚ1 (Watt) |
356±31 | 357±41 | 322±43 |
308±46 |
WΑΚ1 (Watt/kg) |
4,67±0,25 | 5,0±0,2 | 4,73±0,48 | 4,91±0,5 |
WΑΚ1 (%Wmax) |
77±2,0 | 78±3,0 | 74±7,0 | 76±3,0 |
WΑΚ2 (Watt) |
417±45 | 409±46 | 366±38 | 356±41 |
WΑΚ2 (Watt/kg) |
5,46±0,42 | 5,73±0,21 | 5,37±0,37 | 5,70±0,46<
|
WΑΚ2 (%Wmax) |
90±3,0 | 89±2,0 | 84±5,0 | 88,5±5,0 |
FTC = flat terrain, TTC = time trials, ATC = all terrain, UC = uphill cyclists |
Αναερόβια ικανότητα
Η επίτευξη υψηλής ισχύος από το ανθρώπινο σώμα κατά τη διάρκεια ενός σπριντ 30 sec παράγεται μέσω αναερόβιων (χωρίς την παρουσία οξυγόνου) χημικών αντιδράσεων. Πιο αναλυτικά η μέγιστη ισχύς παράγεται μέσω της διάσπασης της φωσφοκρεατίνης (πηγή ενέργειας που φτάνει να υποστηρίξει μέγιστη προσπάθεια έως 6sec) και της αναερόβιας γλυκόλυσης (πηγή ενέργειας που φτάνει να υποστηρίξει μέγιστη προσπάθεια ~ 30sec) με κατάληξη την υψηλή συγκέντρωση γαλακτικού οξέος. Η διάσπαση της φωσφοκρεατίνης, η αυξανόμενη αναερόβια γλυκόλυση και ο αερόβιος μεταβολισμός συνεισφέρουν κατά 50-55%, 23-29% και 16-25% αντίστοιχα για την παραγωγή ΑΤΡ (ουσία στην οποία μετατρέπονται όλες οι εργογόνες ουσίες προκειμένου να χρησιμοποιηθούν από τον ανθρώπινο οργανισμό) κατά τη διάρκεια ενός σπριντ 30 sec. Κατά τη διάρκεια ενός σπριντ η διάσπαση της φωσφοκρεατίνης και το γλυκολυτικό σύστημα συμβάλουν σε μέγιστο βαθμό. Το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο τεστ για την αξιολόγηση της αναερόβιας ισχύος και ικανότητας είναι το Wingate test.
Αυτά τα στοιχεία θα πρέπει να λειτουργούν σαν σηματοδότες για τη στρατηγική που θα πρέπει να ακολουθήσει σε ένα επικείμενο σπριντ ο κάθε ποδηλάτης. Έναρξη ενός σπριντ αρκετά πριν το τερματισ μό θα καταλήξει σε μια σταδιακή μείωση της ταχύτητας και πιθανόν απώλεια της πρώτης θέσης. Αυτή η διαπίστωση στηρίζεται στο γεγονός ότι και τα δύο συστήματα που υποστηρίζουν μια μέγιστη προσπάθεια εξαντλούνται μέχρι τα 30 δευτερόλεπτα άρα φυσιολογικά ο ρυθμός μειώνεται καθώς στηρίζεται στην αερόβια γλυκόλαλη η οποία είναι πιο αργή διαδικασία παραγωγής ενέργειας.
Αναφορές
ERGOSCAN - www.ergoscan.gr
Εργαστήριο Αξιολόγησης Ανθρώπινης Απόδοσης
Εμμανουήλ Παππά 13, Αιγάλεω
Ρουσόπουλος Βαγγέλης
PhD Φυσιολογία της Άσκησης
τηλ. 6973023277
e-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.